Het water in het vijvertje klotste heen en weer en de vissen deinden mee op de golven van het immer stilstaande water.
Geïrriteerd keken we met z’n allen naar René, de neef van mijn man. Wat wiebelde hij nou toch met zijn been? De hele tafel trilde. We zaten op het dakterras van een restaurant te eten en keken uit op het drukke straatje vol gezellige eettentjes en barretjes. Onze eerste avond op Bali. Mijn man zag zijn neef sinds jaren weer. Het was warm, we waren blij en alles op tafel schudde. Wat deed René toch met zijn been? Maar René keek ons aan met een alerte blik in zijn ogen en zei kalm “earthquake”. Ik denk dat de tijd een momentje stilstond. Wat raar is want niets stond stil. Alles bewoog, niet alleen René’s been en de tafel maar ook het dakterras waarop we zaten.
Het is raar wat er dan met je gebeurt. In een split second neem je beslissingen. Die van mij was: naar buiten. Achteraf niet de beste beslissing want om naar buiten te gaan, moesten we twee verdiepingen door ‘binnen’. En ‘binnen’ is geen handige plek tijdens een aardbeving. Op het dakterras blijven was misschien veiliger geweest. Dat was dan ook de eerste gedachte van mijn man geweest, vertelde mij me later. Maar hij zag mij de kinderen naar buiten dirigeren en volgde ons, tegen zijn instinct in. Wat een liefde.
Flarden aan gedachten
Buiten waren we met nog honderden mensen. Iedereen was uit zijn restaurant geschud. Geschokt, hulpeloos en afwachtend stonden we daar, minutenlang. Drie of vijf of vijftien minuten. Ik weet het niet meer. Misschien wel 40 minuten. Geen idee. Wel weet ik nog de gedachten die door mijn hoofd schoten. Komt er nog meer? Was dit het begin van een regelrechte ramp? Maken we nu echt een aardbeving mee? Gaan we dood? Verdwijnen we straks in een scheur in de aarde? Ik moet mijn gezin vasthouden! Hoe weten we of het klaar is? Wie heeft hier de leiding? Iedereen keek een beetje om zich heen. We hadden met elkaar iets doodengs meegemaakt en wisten niet wat er nog ging komen. Stonden we hier, buiten, wel veilig? Als al die gebouwen zouden instorten waren we mooi de pineut in dit vrij smalle straatje. We konden geen kant op. Wat moesten we nu doen? En wie ging dat bepalen? We keken allemaal een beetje verloren in het rond. Wachtend op Chef Aardbeving die ons zou vertellen hoe het nu verder moest. Of de kust weer veilig was. Of juist om te vertellen welke kant we op moesten vluchten voor hetgeen er nog ging komen. Maar niemand kwam. En zo waren we samen, met z’n allen, heel alleen. Totaal overgeleverd aan de natuur.
We kwamen er goed vanaf, kennelijk. Er gebeurde niet veel meer, op wat naschokken na. Langzaam druppelde iedereen ongemakkelijk weer zijn restaurant in en ging maar weer door met eten. Rare gewaarwording. Ook wij gingen onthutst weer aan tafel, op het dakterras. Als het alsnog mis zou gaan, dan hadden we in ieder geval een volle buik, of zo.
Doodsangst
Na het diner namen we afscheid van René. Het was een vreemd weerzien na zoveel jaar. We keerden terug naar ons vakantiehuis en hadden een afschuwelijke nacht. De hele nacht waren er naschokken en die waren angstaanjagend. We waren continu alert. Mijn gedachten gingen alle kanten op. Wat als er een zwaardere beving komt en de boel instort? Wie weet eigenlijk dat wij hier zijn? Haast niemand. Oh my god, wat was dit eng. Zaten we dan, met z’n vijven, aan de andere kant van de wereld op een plek die levensbedreigend was. Wat waren we nietig, wij, ons fijne gezin.
De kinderen waren doodsbang. En terecht, wij ook. We schoven bedden tegen elkaar en hielden elkaar stevig vast. Waar ging dit heen? Dit kon wel eens heel naar aflopen. Journaalfragmenten met vreselijke beelden van aardbevingen die altijd zo ver weg leken, flitsten door mijn hoofd. Mijn dochter voelde elke naschok, hoe subtiel ook. Daarbij reageerde ze ook op elke beweging die wij maakten. “Dit is er weer een” riep ze dan in paniek. Mijn man, die in het dagelijkse leven echt voor alles een app heeft, had binnen no time een appje ‘earth quake tracker’ gevonden en zo volgden we de naschokken. Het was beangstigend. Bedreigend in een vorm die ik me nooit had kunnen voorstellen.
Als de morgen is gekomen
Op een of andere manier is het ochtend geworden en ging de zon weer schijnen. De nachtmerrie leek voorbij, de wereld zag er weer onbezorgd en veilig uit. We begrepen dat het een heftige aardbeving vlakbij Lombok was geweest die dus ook Bali flink had laten trillen.
We zagen op verschillende social media filmpjes van anderen, hoe zij de aardbeving hadden ervaren. We stuurden geruststellende berichtjes naar huis, probeerden onszelf moed in te praten en van onze vakantie te genieten. Dat ging met horten en stoten. De angst zat er goed in. Achteraf hoorden we dat er ook een tsunamidreiging was geweest en we realiseerden ons dat we die avond verdomd dichtbij de zee hadden gezeten, op dat dakterras. Het was nog veel bedreigender geweest dan we ons toen beseften.
De dagen daarna beleefden we op een aparte manier. We genoten van alle indrukken van Bali maar de nare ervaring en de dreiging van een eventuele nieuwe aardbeving hing als het zwaard van Damocles boven ons hoofd. Soms voelden we weer een schok. Of toch niet? Dan keken we weer op de app. De wereld voelt heel onveilig als je weet dat je zomaar opeens in een aardbeving terecht kunt komen. Alsof je elk moment opgeslokt kan worden door de grond waarop je loopt. Zo onveilig dat je je gezin geen seconde uit het oog wilt verliezen want het kan zomaar opeens voorbij zijn. Een vreemde gemoedstoestand om vakantie in te vieren.
Gaan we weer...
Een dag of vier na de avond op het dakterras zaten we op een andere plek op Bali in ons hotel te lunchen bij het zwembad. Het hotel was gebouwd tegen de helling van een vallei. Onderaan de vallei lag het zwembad met restaurant. En daar op een paradijselijk stukje aarde, kwam de tweede beving. Alles begon weer te trillen. De glazen, de tafel, de vloer, het dak. Het water in het vijvertje naast ons klotste heen en weer en de vissen deinden mee op de golven van het immer stilstaande water. Ze wisten niet wat hun overkwam. Het personeel van het restaurant keek gelijktijdig, als ware het ingestudeerd, naar boven, daar waar het hotel tegen de bergwand lag. Wij waren beneden, als het hotel - dat boven ons uit tornde - ging brokkelen dan waren we de sjaak. Het bleef gelukkig bij één flinke schok en ook nu weer gingen we na een tijdje gespannen wachten toch maar weer verder met eten. Raar maar waar.
Rampschok
Achteraf hoorden we dat deze schok op Lombok veel levens had gekost en schade had gebracht. Veel gebouwen die door de eerste schok waren beschadigd stortten door deze tweede schok alsnog in. Een ramp. Wij kwamen er weer goed vanaf maar de angst zat er nog meer in. We hadden plannen om over een paar dagen naar een klein eilandje gaan. Een waanzinnige plek; het hoogtepunt van onze reis. Maar ik was bang. We hoorden verhalen over mensen die op de Gili-eilanden vast zaten en het eiland niet konden ontvluchten. Was het wel verstandig om naar een eiland te gaan? Een eiland dat tussen Bali en Lombok lag. Weliswaar niet zo dichtbij Lombok als de Gili-eilanden, maar toch. Na lang wikken en wegen besloten we toch te gaan. Ik was er niet gerust op maar liet mij overhalen en ik had geen spijt. Op onze prachtige locatie op het eiland leken de twee aardbevingervaringen slechts verhalen uit een matige film.
Er gebeurde niets meer, op ‘ons’ eiland. Het bleef rustig onder onze voeten. Het waren heerlijke dagen en de angst was niet meer continu aan de oppervlakte. Het feit dat ons vakantiehuis pal aan zee stond en er een week eerder nog een tsunamidreiging was, hield ons niet meer uit ons slaap. Al waren we nog steeds alert.
Confronterend
Een paar dagen later reisden we naar onze laatste bestemming. Een heerlijke plek waar de kinderen lekker hun gang konden gaan. Het was even slikken toen we de tsunamibewegwijzering in het hotel zagen. We namen het toch even door met de kinderen. Naar gebouw 1 op de 3e verdieping moesten we, in geval van nood. Oh en, “we gebruiken absoluut de liften niet”. En “blijf in de buurt, laat weten waar je bent.” “Oh en hou mijn hand vast, de hele tijd.” Oké, dat laatste zei ik niet maar ik dacht het wel. Kleren en paspoorten lagen altijd gereed, voor het geval dat. Vooral in de avond sloeg de angst toe. Overdag genoten we eigenlijk de meeste tijd van deze prachtige plek. Het leek soms wel gewoon vakantie. Angst en genieten wisselden elkaar af.
’s Avonds in bed, de meiden sliepen al, voelden we het opeens weer flink trillen. We keken elkaar aan, twijfelden of het in ons hoofd was of echt – op een zeker moment ga je ook aan jezelf twijfelen. Mijn man had daarom expres een glas water in het zicht gezet zodat we daaraan konden zien of het echt was of dat de angst dit met ons deed.
In de startblokken
We zagen het water in een glas flink tekeergaan. Daar gingen we weer; aardbeving nummer drie. En opnieuw een flinke. We renden de trap in onze hotelkamer af, grepen in de haast onze kleding die al klaarlag, en snelden naar de kinderen. Die sliepen gelukkig nog diep. We keken uit het raam en zagen het water van het zwembad beneden flink klotsen. Geen mensen buiten. Ook niet op de gang. Iedereen onderging dit kennelijk op zichzelf. Moesten we de kinderen wakker maken? Of was dit het alweer? Als een hert dat klaar staat om op de vlucht te slaan, stonden we naast het bed van de kinderen. Wakker maken en rennen? (Welke kant op?) Of was het klaar en zouden we ze onnodig bang maken? We stonden minutenlang gespannen, als atleten vlak voor het startschot op weg naar een persoonlijk record. Maar er gebeurde niets meer. Weer kwam Chef Aardbeving niet opdagen om te vertellen wat we moesten doen. Niemand die de leiding had. Die wist wat er ging gebeuren. Weer waren we met z’n allen heel verloren en ieder voor zich bang voor de hel die ieder moment kon losbarsten. Of misschien ook niet. Ook die nacht is voorbijgegaan...
Een paar dagen later toen we in het vliegtuig zaten en opstegen, gleed de angst eindelijk van me af. Voor het eerst van mijn leven voelde het in de lucht veiliger dan op de grond.